Pul masalasi

Omonatga mablag' kiritishda ko‘pchilik o'ylaydigan asosiy savollardan biri — qaysi valyuta ko'proq daromad keltiradi? 50 million so'mlik sarmoyani so'mda va dollarda saqlash orqali, har ikkala variantning afzalliklari va kamchiliklarini tahlil qilib, qaysi biri ko'proq foyda keltirishini ko'rib chiqamiz.

2019-yil 1-martdan O‘zbekiston hukumati xususiy tadbirkorlarga oltin qazib olish huquqini berdi. Bu qaror tadbirkorlar uchun yangi imkoniyatlar yaratdi — ular endi qazib olingan oltinni qonuniy ravishda davlat kompaniyalari yoki zargarlarga bozor narxlarida sotishi mumkin. Ammo oltin qazish orqali daromad topish osonmi? DW kanali bu mavzuda maxsus reportaj tayyorladi. Shu reportajga asoslanib, bu savolga javob berish uchun jarayonning quyidagi jihatlarini ko‘rib chiqamiz.

Uy-joy masalasi ko‘pchilik uchun muhim qarorlardan biri sanaladi. Ko‘p hollarda, o‘z uyiga ega bo‘lish uchun yetarli mablag‘ bo‘lmaganda, odamlar ipoteka yoki ijarani tanlashadi. Har ikkala variantning o‘ziga yarasha afzalliklari va kamchiliklari bor. Ammo, qaysi biri moliyaviy jihatdan foydaliroq? Bu savolga javob topish uchun ipoteka va ijara o‘rtasidagi xarajatlarni taqqoslab ko‘ramiz.

So‘nggi haftalarda OLX va boshqa ijtimoiy tarmoqlarda o‘z bank kartasi va telefon raqamini ijaraga berish evaziga haftasiga 100 dollargacha daromad takliflari paydo bo‘lmoqda. Bu oson pul topishning yaxshi imkoniyati kabi ko‘rinishi mumkin, ammo aslida bu taklif ortida jiddiy xavf va firibgarlik yashiringan. Keling, bu sxemalar qanday ishlashini va ularning oqibatlarini ko‘rib chiqamiz.

Kredit olish dastlab sodda jarayondek tuyulishi mumkin: oylik maosh yoki yig‘ilgan mablag‘lar yordamida qarzni to‘lash rejalashtiriladi. Biroq, ishsizlik yoki kasallik kabi kutilmagan holatlar yuzaga kelganda, daromad kamayib, kredit to‘lovlari murakkablashadi. Muammolar vaqtida hal qilinmasa, qarz o‘sib, kredit yukiga aylanadi, foiz va jarimalar ortadi. Oqibatda, moliyaviy vaziyatni nazorat qilish qiyinlashadi. Bunday vaziyatlarda muammoni oqilona hal qilish muhim ahamiyatga ega. Quyida kredit bilan bog‘liq muammolarni samarali hal qilish bo‘yicha amaliy tavsiyalar keltirilgan.

Karta raqamini noto‘g‘ri kiritish, mablag‘ni boshqa kishiga yuborish, hisobdan pul yechilsa ham to‘lov qabul qiluvchiga yetib bormaslik, mobil aloqa xizmatlari uchun telefon raqamini noto‘g‘ri kiritish yoki savdo terminalida noto‘g‘ri summa yechilishi kabi holatlar har kimning boshidan o‘tishi mumkin. Bunday vaziyatlarda qanday harakat qilish kerakligini bilish juda muhim. Keling, har bir holatni qanday hal qilish mumkinligini batafsil ko‘rib chiqamiz.

Yangi tariflar va me'yorlar joriy etilishi sababli elektr energiyasi uchun to'lovlar va hisob-kitoblarni amalga oshirish ko'pchilik uchun murakkab va noqulay jarayonga aylanishi mumkin. Ammo bu jarayonni osonlashtirish uchun HET Billing tizimi ishga tushirildi. Quyida yangi tariflar, tizimning ishlash tartibi, asosiy funksiyalari, ro'yxatdan o'tish jarayoni va yuzaga kelishi mumkin bo'lgan muammolar haqida batafsil ma'lumot beramiz.

Lombardlar faoliyati ko'pincha noxush stereotiplar bilan bog'liq. Masalan, ko'pchilik lombardga faqat o'g'irlangan oltin va mobil telefonlar topshiriladi deb o'ylaydi. Shuningdek, lombardga biror narsa olib borilsa, u narsani sotib yuborishadi, yo'qotishadi yoki buzib qo'yishadi degan fikrlar ham mavjud. Quyida lombardlar qanday ishlashini va mijozlarning huquqlari qanday himoyalanishini tushuntiramiz.

O‘zbekistonda to‘y nafaqat yoshlar hayotidagi muhim voqea, balki ko‘plab an'ana va marosimlarga boy katta tantanadir. Kimdir to‘yni an'anaviy uslubda o'tkazsa, kimdir zamonaviy uslubda o'tkazishni maqul ko'radi. Har qanday holatda ham, to‘y xarajatlarini rejalashtirish va ularga tayyor bo‘lish zarur. Keling, an'anaviy va zamonaviy to‘ylarni o‘tkazish qancha turishini ko‘rib chiqaylik.

Elektr energiya narxlarini qo‘shni mamlakatlar bilan solishtiramiz.

O'zbekiston xalqining ishonuvchanligi shunchalik balandki, ba'zan plastik kartalarining parolini boshqalarga bemalol aytib berishadi yoki kartaning o'ziga yozib qo'yishadi. Biroq, so'nggi vaqtlarda firibgarlik sxemalari ko'paygani bois ehtiyotkorlik zarur. Parolni hech kimga aytmaslik bilan birga, uni to'g'ri tanlash ham juda muhimdir.

Kredit olganlar uchun eng muhim savollar kreditni qaytarish jarayoni bilan bog'liq: to'lov summasi, to'lov sanasi, to'lov usullari va boshqa ko'plab masalalar. Kredit to'lovlarining ikki turi mavjud: annuitet va differensial. Keling, ularning nima ekanligini va bir-biridan qanday farq qilishini ko'rib chiqamiz.

Agar shaxsiy avtomobil sotib olish yoki kompaniya avtoparkini yangilash uchun mablag' yetishmasa, ularni lizing orqali olish yoki kredit rasmiylashtirish mumkin. Lizing va kredit o'rtasidagi farqlarni tushunish, qaysi biri sizning holatingizda foydaliroq bo'lishini aniqlashda muhimdir. Keling, lizingning xususiyatlari, afzalliklari va kamchiliklarini ko'rib chiqamiz.

Kredit tarixi — bu qarz oluvchining moliyaviy xatti-harakatlari haqidagi ma'lumotlar to'plami bo'lib, banklar, kredit tashkilotlari va hatto do'konlar tomonidan ham "Kredit va Axborot Tahliliy Markazi (KATM)"dan so'ralishi mumkin.

Agar mulk yoki avtomobil sotish, shuningdek boshqa yirik bitimlarni rejalashtirayotgan bo'lsangiz, dollarlarning haqiqiyligini qanday tekshirish kerakligini bilish muhim. Ayniqsa, 100 dollarlik banknotlarni, ba'zan esa 50 dollarlik banknotlarni ham tekshirish zarur. Quyida turli tekshirish usullari haqida ma'lumotlar bilan tanishishingiz mumkin.

Har birimizda mashhur va nufuzli brendlarning mahsulotlariga ega bo‘lish istagi paydo bo‘lishi mumkin. Ammo, afsuski, bugungi kunda bozorda sifatli va professional tarzda ishlangan qalbaki mahsulotlar ko‘paygan. Ba'zida bu qalbaki mahsulotlar shunchalik aniq ishlanganki, ularni haqiqiy mahsulotlardan ajratish juda qiyin. Quyida bu qanday sodir bo‘lishini batafsil ko‘rib chiqamiz.

Inflyatsiya nima ekanligini, uni qanday hisoblashni va uning ko‘rsatkichlarini kamaytirish kerakmi-yo‘qmi, tahlil qilamiz.

Uy-joyingizni ta’mirlab, yashash sharoitingizni yaxshilashni xohlaysizmi? Bank kreditlari yordamida rejalaringizni qanday amalga oshirish mumkinligi haqida ma'lumot beramiz.

Bankdan kredit olish jarayonida, birinchi navbatda, bank xodimlari kredit tarixingizni tekshiradi. Shu sababli, bankka murojaat etishdan oldin, kredit tarixingizni tekshirib ko‘rishingiz foydali bo‘ladi. Buni tekshirishning bir necha usullari mavjud. Ushbu usullar, kredit tarixi va reytingi haqida batafsil ma'lumotni sizga taqdim etamiz.

Yildan-yilga internet orqali oziq-ovqatga buyurtma berayotganlar soni ortib bormoqda, bu esa kuryerlik ishiga katta talabni keltirib chiqarmoqda. Kuryerlik ishining jadvali moslashuvchan bo‘lgani uchun uni o‘qish yoki boshqa ish bilan birga bajarish mumkin. Shu sababli, bu ish ko‘pchilikka mos keladi.

Oilaviy byudjet — bu oila xarajatlari va daromadlarini nazorat qilishga yordam beradigan rejalashtirish vositasidir. Oilaviy byudjetni nazorat qilish bir qarashda zerikarli va qiyin bo‘lib tuyulishi mumkin. Lekin, bu foyda keltiradigan muhim faoliyatdir. Ushbu maqolada oilaviy byudjetni yuritishni boshlash haqida ko‘rsatmalar beramiz.

Elektron hamyondan qanday foydalanish mumkinligini va uning O‘zbekistonda qanday turlari mavjudligini tahlil qilamiz.

Bankomatlar naqd pul olishning qulay usuli bo'lib, ular O’zbekistonning barcha shaharlarida mavjud. 24 soat davomida ishlaydigan bankomatlar kunning istalgan vaqtida pul yechib olish imkonini beradi. Biroq, doim ham bu jarayon muammosiz kechmaydi va ba'zida bankomat so'ralgan pul miqdorini bermasligi mumkin bo’lgan holatlar yuzaga keladi.

So‘nggi kunlarda foizli keshbek va chegirmalarni bonus sifatida taqdim etadigan kompaniyalar soni oshib borayotgani sababli, bunday bonuslar halolmi yoki yo‘qmi degan savol vujudga kelmoqda. Bu savolga rasmiy manbalardan olingan ma’lumotlar yordamida javob berishga harakat qilamiz.

Finxakingning nima ekanligini va uni kundalik hayotda qanday qo‘llash mumkinligini ko‘rib chiqamiz.

O‘zXDP yetakchisi Ulug‘bek Inoyatov 2019 – yilda bo‘lib o‘tgan saylovoldi dasturida Toshkent shahrida oyiga 2,5 million so‘m maosh oladigan bitta boquvchi besh kishilik oilani bemalol boqishi mumkinligini aytib o‘tgan edi. Bu pulga iste’mol savatining 110-120 ta zarur mahsulotini sotib olish mumkinligini iqtisodchilar hisoblab chiqqanligini ta’kidlab o‘tgan.