Nikohni bekor qilish jarayoni

Ajrashish tashabbusi bir tomondan chiqsa

O'zbekistonda er yoki xotin ajrashishni boshlashi mumkin, hattoki ikkinchi tomon rozi bo‘lmasa ham. Biroq, bu faqat muayyan holatlarda amalga oshiriladi, ya'ni jiddiy asoslar mavjud bo'lganda. Quyida bir tomonlama ajrashish uchun uchta asosiy sabablar keltirilgan:

1. Ikkinchi tomon bir yildan ortiq vaqt davomida bedarak yo'qolgan bo'lsa.

Agar er yoki xotin uzoq vaqt davomida aloqada bo‘lmasa va uning joylashuvi noma'lum bo‘lsa, sudga nikohni bekor qilish uchun ariza topshirish mumkin. Sud uni bedarak yo'qolgan deb topgan taqdirda, bu FHDYO bo’limlariga ariza topshirish uchun asos bo‘ladi va nikoh rasmiy ravishda bekor qilinishi mumkin.

2. Ikkinchi tomon nogiron deb topilgan bo'lsa.

Agar ruhan jiddiy kasalliklar aniqlanib, u o'z harakatlarini boshqara olmasa yoki ularning oqibatlarini tushunmasa, sud uni nogiron deb e'lon qilishi mumkin. Bunday holatda, er yoki xotin ajrashish huquqiga ega bo‘ladi, hattoki nogiron tomon o‘z fikrini bildira olmasa ham.

3. Er yoki xotin uzoq muddatga qamalgan bo'lsa.

Agar er yoki xotin uch yildan ortiq muddatga qamalgan bo‘lsa, bu nikohni bekor qilish uchun asos bo'lib xizmat qiladi.

Har bir holatda muayyan hujjatlar tayyorlanishi kerak bo'ladi, jumladan, sud qarorlari yoki muhokamalar. Bu hujjatlar ajrashish uchun FHDYO bo’limlariga ariza bilan birga topshiriladi.

O‘zaro kelishuv asosida ajrashish

Agar er va xotin ajrashish qarorini birgalikda qabul qilgan bo‘lsalar va mulk yoki bolalar masalasida kelishmovchiliklar bo‘lmasa, jarayon ancha soddalashadi. Ariza er yoki xotinning yashash joyidagi FHDYO bo'limiga topshiriladi. Agar ulardan biri ariza topshirish paytida shaxsan ishtirok eta olmasa, uning imzosi notarial tasdiqlangan bo‘lishi kerak.

Ariza topshirilgandan keyin uch oylik kutish davri boshlanadi. Bu vaqt er-xotinga ajrashish qaroriga yakuniy ishonch hosil qilishlari uchun beriladi. Agar uch oy o'tgach, ularning qarori o'zgarmasa, ajrim rasmiylashtiriladi. Nikoh ikki tomonning ishtirokida bekor qilinadi, lekin agar ulardan biri kela olmasa, faqat bittasining ishtiroki kifoya.

Agar er yoki xotin avvalgi turmushidan oldingi familiyasini qaytarishni istasa, bu arizada ko'rsatilishi kerak. Bu o'zgarish nikohni bekor qilish jarayonida amalga oshirilishi mumkin.

Sud orqali ajrashish

Foto: glomart.kz

Agar o'rtada umumiy bolalar bo‘lsa yoki ular mol-mulkni bo‘lish bo‘yicha kelisha olmasa, ajrashish sud orqali amalga oshiriladi. Bunday hollarda, nizoli masalalarni hal qilish uchun sud jarayoni zarur. Sud ajrashish to‘g‘risidagi qarorni faqat oilani saqlab qolish imkonsizligi aniqlangandagina qabul qiladi.

Ba'zan sud er-xotinga yarashish uchun olti oygacha muddat tayinlashi mumkin. Bu vaqt ularga vaziyatni yaxshiroq tushunish va oilani saqlab qolish uchun beradi. Agar bu muddatdan keyin ham er-xotin kelishuvga erisha olmasa, sud ajrim qarorini qabul qiladi.

Sud qaroridan so'ng er-xotin FHDYO bo'limlarida ajrimni ro'yxatdan o'tkazishi mumkin. Buning uchun ariza berilib, unga sud qarori ilova qilinadi. Hujjatlarni er yoki xotinning biri yoki ularning vakili ishonchnoma bilan topshirishi mumkin.

Ajrim haqida takroriy guvohnoma olish

Ba'zan nikoh bekor qilinganligi haqidagi takroriy guvohnomani olish zarur bo'ladi. Masalan, asl nusxa yo'qolgan yoki buzilgan holatlarda talab qilinishi mumkin. Bunday hollarda FHDYO bo'limlariga murojaat qilinadi va takroriy guvohnoma so'raladi. Ushbu hujjat faqat sobiq er-xotinlarga yoki ularning ishonchli vakillariga beriladi.

Agar guvohnomani so‘rash uchun ishonchnoma chet elda berilgan va xorijiy tilga tarjima qilingan bo‘lsa, u o‘zbek tiliga tarjima qilinishi va qonunlarga muvofiq tasdiqlanishi yoki apostil qo‘yilishi kerak.

Davlat bojlari

Ajrashish uchun ariza topshirishda davlat boji to‘lanishi kerak. Boj miqdori ishning holatiga qarab belgilanadi va qonun bilan tartibga solinadi.

Asosiy holatlari quyidagicha:

• Ajrashish uchun da'vo arizasini topshirish ikki bazaviy hisoblash miqdorini tashkil etadi.
• Agar bu takroriy ajrashish bo‘lsa, boj miqdori to‘rt bazaviy hisoblash miqdorigacha oshiriladi.

Bazaviy hisoblash miqdori o‘zgarishi mumkin, shuning uchun ariza topshirishdan oldin boj miqdorini aniq bilish tavsiya etiladi.

Yana nimalarni bilish kerak?

O‘zbekistonda nikohni bekor qilish jarayoni barcha yuridik normalar va me’yorlarga rioya etishni talab qiladi. Ajrashish o‘zaro kelishuv asosida yoki sud orqali amalga oshirilishidan qat'i nazar, barcha hujjatlarning to‘g‘ri rasmiylashtirilishi va muddatlarga rioya qilinishini ta'minlash lozim. Bu ortiqcha kechikishlarning oldini oladi va jarayonni imkon qadar soddalashtiradi.

Ajrashish jarayoni haqida batafsil ma'lumot olish yoki FHDYO bo'limlari qabuliga yozilish uchun maxsus onlayn xizmatlardan foydalanish mumkin. Ushbu xizmatlar vaqtni tejaydi va davlat muassasalariga shaxsan tashrif buyurmasdan kerakli ma'lumotlarni olish imkonini beradi.

O‘zbekistonda ajrashish jarayoni boshqa mamlakatlardagi kabi muhim va mas'uliyatli jarayon bo‘lib, oldindan tayyorgarlik ko‘rish va barcha nozik jihatlarni bilish uni imkon qadar oson va muammosiz o‘tkazishga yordam beradi.