Yaqinlashib kelayotgan Xalqaro mehnatkashlar kuni O‘zbekiston avtomobil bozori uchun shunchaki bayram emas, balki muhim o‘zgarishlar davrining boshlanishi bo‘lishi kutilmoqda. 2025-yilning 1-may sanasidan boshlab mamlakatga olib kiriladigan xorijiy elektromobillar uchun utilizatsiya yig‘imi sezilarli darajada – ayrim hollarda to‘rt baravargacha oshiriladi. Hukumatning ushbu qadami, "Gazeta.uz" xabar berganidek, ham bozor ishtirokchilari, ham iste’molchilar orasida qizg‘in muhokamalarga sabab bo‘lmoqda va uning uzoq muddatli oqibatlari hozirdanoq tahlil qilinmoqda.
O‘zgarishlar tafsilotlari
Joriy yilning 31-yanvarida qabul qilingan hukumat qaroriga asosan, 2025-yil 1-maydan e’tiboran:
- Ishlab chiqarilganiga 3 yil to‘lmagan import elektromobillari uchun utilizatsiya yig‘imi amaldagi 30 BHMdan 120 BHMga (Bazaviy hisoblash miqdori) ko‘tariladi. Bu bugungi kurs bo‘yicha taxminan 45 million so‘m yoki 3462 AQSh dollarini tashkil etadi.
- Ishlab chiqarilganiga 3 yildan oshgan elektromobillar uchun esa yig‘im miqdori joriy 90 BHMdan 210 BHMga oshiriladi, bu 78,75 million so‘m yoki taxminan 6058 AQSh dollariga teng bo‘ladi.
O‘zgarishlar jadvali:
Elektromobil yoshi |
Joriy yig‘im (BHM) |
Yangi yig‘im (BHM) |
Yangi yig‘im (UZS) |
Yangi yig‘im (USD taxminan) |
O‘sish nisbati |
3 yoshgacha |
30 | 120 | 45 000 000 |
~3462 |
4 baravar |
3 yoshdan katta |
90 |
210 |
78 750 000 |
~6058 |
2.3 baravar |
Yig‘imni oshirish sabablari
Hukumat vakillarining izohlariga ko‘ra, bu qadam bir nechta omillar bilan bog‘liq. Birinchidan, mamlakatda elektromobillar sonining keskin ortishi – "Gazeta.uz" qayd etishicha, 2021-yildagi 809 donadan 2024-yilga kelib 24 095 donaga yetgan. Bu o‘z navbatida, tarkibida litiy va kadmiy kabi ekologik xavfli elementlar bo‘lgan akkumulyator batareyalarini xavfsiz utilizatsiya qilish uchun maxsus infratuzilmani rivojlantirish zaruratini yuzaga keltirmoqda. Ikkinchidan, ushbu chora mahalliy ishlab chiqaruvchilarni qo‘llab-quvvatlash maqsadini ko‘zlaydi, zero ular 2030-yilga qadar mazkur yig‘imdan ozod etilgan.