Haydovchilik guvohnomasini olish tartibi va narxlari

Guvohnoma olish jarayoni vaqt va xarajatlarni talab qilsa-da, o‘z avtomobilingizni qonuniy ravishda boshqarish imkoniyati bu xarajatlarni qoplaydi. Haydovchilik guvohnomasini olish bosqichlariga tayyor bo‘lishingiz va xarajatlar miqdori bilan tanishishingiz uchun biz sizga kerakli bo‘ladigan barcha ma’lumotlarni to‘pladik.

Haydovchilik guvohnomasi necha yoshdan beriladi

Qonun bo‘yicha 18 yoshdan boshlab prava olish mumkin. Haydovchilik maktabida o‘qishni 17 yoshda boshlashingiz ham mumkin, ammo mashg‘ulotlar yakunida 18 yoshga to‘lgan bo‘lishingiz kerak. Odatda, mashg‘ulotlar 5-6 oy davom etadi.

Haydovchilik guvohnomalarining turlari

A toifa — mototsikllar va ularga tenglashtirilgan avtotransport vositalari;

B toifa — 8 kishiga mo‘ljallangan va maksimal og‘irligi 3500 kg gacha bo‘lgan transport vositalari tirkamasiz yoki 750 kg gacha bo‘lgan tirkama bilan bo‘lishi mumkin. Agar tirkamaning maksimal massasi 750 kg dan ortiq bo‘lsa, lekin transport vositasining yuksiz og‘irligidan kam bo‘lsa, ularning umumiy maksimal massasi 3500 kg dan oshmasligi kerak.

C toifa — og‘irligi 3500 kg dan ortiq bo‘lgan transport vositalari. Tirkamali yoki tirkamasiz, uning ruxsat etilgan maksimal og‘irligi 750 kg gacha.

D toifasi — haydovchi o‘rindig‘idan tashqari 8 dan ortiq o‘rindiqli yo‘lovchilarni tashish uchun mo‘ljallangan transport vositalari, maksimal og‘irligi 750 kg bo‘lgan tirkama bilan biriktirilgan "D" toifali transport vositalari;

Har bir toifaga “E” harfi qo‘shilsa, haydovchi tirkamali transport vositalarini boshqarishi mumkin bo‘ladi.

Guvohnomani olish uchun tibbiy ma’lumotnoma

Haydovchilik maktabida pravaga o'qishni boshlash va haydovchilik guvohnomasini olish uchun har bir nomzod tibbiy ko'rikdan o'tishi va 083 shakldagi tibbiy ma’lumotnomani olishi kerak. Ma’lumotnoma davlat yoki xususiy klinikalarda tibbiy ko‘rikdan o‘tgandan keyin beriladi.

Foto: daryo.uz

Tibbiy ko‘rik davomida quyidagi tekshiruvlar o‘tkaziladi:

1. Flyurografiya;

2. Terapevt tomonidan tekshiruv;

3. Oftalmolog tomonidan tekshiruv;

4. Jarroh tomonidan tekshiruv;

5. Ginekologning tekshiruvi (ayollar uchun);

6. RW uchun qon testi;

7. Otolaringolog tomonidan tekshiruv;

8. Nevropatolog tomonidan tekshiruv;

9. EKG (55 yosh va undan katta yoshdagilar uchun).

Tibbiy ko‘rikdan o‘tish uchun quyidagi hujjatlarni taqdim etish kerak:

1. Pasport yoki shaxsni tasdiqlovchi boshqa hujjat;

2. Narkologiya klinikasidan ma’lumotnoma;

3. Psixonevrologik klinikadan ma’lumotnoma;

4. 3,5 x 4,5 sm o‘lchamdagi ikkita rangli fotosurat.

5. To‘lov kvitansiyasi (tibbiy ko‘rikdan o‘tish narxi tegishli tibbiyot muassasasida ko‘rsatiladi).

Ko‘pincha umumiy tekshiruv narxi 100-150 ming so‘m orasida turadi.

Avtomaktabda o’qish narxlari va muddati

2022-yilgacha O‘zbekistonda 3 oylik avtomaktab kurslarida ta’lim olish mumkin edi. Biroq 2022-yilning yozida haydovchilarni tayyorlash bo‘yicha o‘quv soatlari haftasiga 20 soatgacha va kuniga 4 soatgacha bo‘lishi kerakligi to‘g‘risida hukumat tomonidan qaror qabul qilindi. Shunga ko‘ra, bugungi kunda avtomaktablarda kurslarni tamomlash uchun talab qilinadigan eng qisqa vaqt 4,5 oyni tashkil etadi. Bir dars o‘rtacha 3 soatgacha davom etadi.

Haydovchilik maktablarida o‘qish dasturlari bir xil, ammo narxlar bir-biridan farq qiladi. Narx haydovchilik maktabining turiga (davlat yoki xususiy), ko‘rsatiladigan xizmatlarga va kursdagi talabalar soniga bog‘liq.

Haydovchilikka o‘qish narxi smenaga qarab 2 mln 400 ming so‘mdan 3 mln 400 ming so‘mgacha to‘lovni tashkil etadi. Eng qimmat smenalar kechki smenalar hisoblanadi.

Bugungi kunda haydovchilik maktablari 4-5 smenalik o‘quv dasturlarini taklif qilmoqda:

Ertalabki smena — 9:00 - 12:00;

Kunduzgi smena — 12:00-15:00, 15:00-18:00;

Kechki smena — 18:00-21:00;

Tungi smena — 21:00 dan keyin (barcha avtomaktablarda mavjud emas).

Imtihondan o‘tish tartibi

O‘quv dasturi tugagandan so‘ng, bo‘lajak haydovchilar avtomaktabida ichki imtihon topshiradilar. Bu imtihon o‘quvchilarning yo‘l harakati qoidalari va avtomobilni boshqarish qobiliyatini tekshiradi. Shundan so‘ng nomzodlarga haydovchilik maktabini tamomlaganlik to‘g‘risidagi guvohnoma beriladi. Imtihonning ikkala qismini muvaffaqiyatli topshirilganidan so‘ng, haydovchilik maktabi kerakli hujjatlarni Yo‘l harakati xavfsizligi inspeksiyasiga yuboradi. Shuningdek, avval topshirilgan 083 shakldagi tibbiy ma’lumotnoma qaytariladi.

Shundan keyingina bo‘lajak haydovchilar yo‘l qoidalarni bilishlarini isbotlash uchun rasmiy imtihon topshirishlari kerak bo‘ladi.

Imtihonga yangi imtihon markazining yim.uz saytida ro‘yxatdan o‘tish orqali onlayn ariza topshirishingiz mumkin. Ro’yxatdan o’tish uchun video yo’riqnomadan foydalansangiz bo’ladi.

Imtihon uchun ariza, biometrik pasport yoki ID karta, 083 shakldagi tibbiy ma’lumotnoma va haydovchilik kursini tamomlaganligi to‘g‘risidagi guvohnomani taqdim etishingiz kerak.

Imtihonlar ikki bosqichda o‘tkaziladi:

Nazariy imtihon

Nazariy bosqich avtomatik ravishda baholanadi va natijalari nomzodga darhol ko‘rinadi. Agar nomzod 25 daqiqa ichida 18 yoki undan ortiq savolga to‘g‘ri javob bersa, nomzod imtihonni topshirgan hisoblanadi.

Foto: yuz.uz

Amaliy imtihon

Keyingi bosqichda bo‘lajak haydovchilar amaliy imtihondan o‘tishlari — maxsus ajratilgan hududda avtomobil haydashlari kerak bo‘ladi.

Amaliy imtihonda avtoulov avtomatik ball tizimi bilan jihozlanganligi sababli o‘qituvchi ishtirok etmaydi. Har bir qoidabuzarlik avtomatik ravishda real vaqt rejimida qayd etiladi. Qoidabuzarliklar uchun maksimal ball — 99 ball. Natija ushbu ko‘rsatkichdan yuqori bo‘lsa, imtihon muvaffaqiyatsiz deb hisoblanadi.

Foto: yim.uz

Imtihondan o‘ta olmagan shaxslarga uni yetti kundan so‘ng, lekin ikki oydan kechiktirmay qayta topshirishga ruxsat beriladi. Aks holda, haydovchilik maktabida qayta o‘qishi kerak bo‘ladi.

Har bir imtihondan o‘tish jarayoni Davlat yo‘l harakati xavfsizligi inspeksiyasi vakilining bevosita yoki onlayn nazorati ostida amalga oshiriladi. Imtihonning ikkala bosqichidan ham muvaffaqiyatli o‘tgan nomzod maxsus sertifikat oladi.

Bo‘lajak haydovchi Yagona interaktiv davlat xizmatlari portali orqali yoki davlat xizmatlari markazlarida sertifikatni guvohnomaga almashtirishi kerak.

Sertifikatning amal qilish muddati bir yil. Agar bu muddat ichida guvohnoma olinmagan bo‘lsa, u bekor qilinadi.

Haydovchilik guvohnomasi to‘lovi

Imtihon jarayonida quyidagi to‘lovlarni amalga oshirish kerak:

Nazariy imtihonni topshirish uchun to‘lov — 500 ming so‘m.
Nazariy imtihonni qayta topshirish narxi — 600 ming so‘m.
Transport vositalarini boshqarish bo‘yicha amaliy imtihon topshirish narxi ham — 500 ming so‘mga teng.
Amaliy imtihonni qayta topshirish narxi — 600 ming so‘m.

Xulosa qilib aytganda, birinchi marotaba imtihonni topshirish 1 million so‘m, ikkinchi marotaba topshirish esa qo’shimcha 1,2 million so‘m turadi.

Imtihonlardan o‘tgandan so‘ng olinadigan maxsus sertifikat uchun BHMning (bazaviy hisoblash miqdori, 2024-yilda 340 mingga teng) 70% ya'ni 238 ming so‘m miqdorida yig‘im undiriladi

Imtihon markazlari

O’zbekistonning barcha viloyatlarida imtihon markazlari mavjud. Ular sizning hududingizda qayerda joylashganligi to’g’risidagi ma’lumotni, ish vaqti va imtihonga ro‘yxatdan o‘tish tartibi to‘g‘risidagi ma’lumotlarni O‘zbekiston Respublikasi Ichki ishlar vazirligi Yo‘l harakati xavfsizligi davlat inspeksiyasi veb-sayti dan olishingiz mumkin.

Imtihon topshirishdan oldin, Ichki ishlar vazirligining Davlat Yo‘l harakati xavfsizligi inspeksiyasida yoki sizga eng yaqin joylashgan imtihon markazida ma’lumotni aniqlashtirish tavsiya etiladi.

Qo‘shimcha xarajatlar

Haydovchilik maktabining asosiy mashg‘ulotlariga qo‘shimcha ravishda, bo‘lajak haydovchilar o‘z malakalarini oshirish va imtihonlarga chuqurroq tayyorgarlik ko‘rish uchun qo‘shimcha kurslardan o‘tashlari mumkin. Ushbu kurslar pullik bo‘lib, ularni haydovchi ta’lim olayotgan maktabning o‘zidayoq o'tishi mumkin.

Toshkentning va boshqa viloyatlarning turli maktablarida qo‘shimcha haydovchilik kurslari narxi 600 yuz ming so‘mdan 7 mln 800 ming so‘mgacha farqlanadi.

Haydovchilik maktabida sizga yo‘l harakati qoidalari darsligi va ish kitobi berilishi mumkin. Ba’zi maktablarda ular o‘qish to‘loviga kiritilgan bo‘lishi mumkin. Ba’zi maktablarda darsliklar uchun qo‘shimcha to‘lov talab qilinadi. Qo‘shimcha to‘lov narxi 38 ming so‘mdan boshlanadi.

Darsliklarni avtomaktab talab qilishi mumkin, lekin o‘z bilimingizni tekshirish uchun smartfon ilovasi kitobdan ko‘ra foydaliroq. Telefoningiz doimo yoningizda, kitobni esa yoningizda har kuni olib yurish noqulay bo‘lishi mumkin.

Bunday ilovalar ko’pincha "Yo‘l harakati qoidalari" deb nomlanadi. Uni yuklash uchun iPhone yoki Androiddadi ilovalar do'koniga kirib, qidiruvga “yo‘l harakati qoidalari” deb yozing. Reyting va sharhlar asosida ilovalardan birini tanlang. Ilovani o‘rnatish bepul, ammo ko’pincha ilova ichida qo‘shimcha xaridlar mavjud.

O‘zbekistonda haydovchilik guvohnomasining amal qilish muddati

Haydovchilik guvohnomasi berilgan kundan boshlab 10 yil davomida amal qiladi.

Muddati o‘tgan guvohnoma bilan transport vositasini boshqarganlik uchun haydovchilar ma’muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 135-moddasiga asosan javobgarlikka tortiladi.

Misol uchun agar haydovchi 2014-yilda berilgan guvohnoma bilan 2024-yil 15-fevralda YPX xodimi tomonidan to‘xtatilgan bo‘lsa, uning guvohnomasi muddati o‘tgan hisoblanadi va unga 1 mln 350 ming so‘mdan 2 mln 700 ming so‘mgacha jarima solinadi (04.03.2024 yildagi kurs bo‘yicha).