Anemiyani davolash uchun necha pul ketadi?

Anemiya sabablari

Anemiya turli sabablarga ko'ra yuzaga kelishi mumkin:

• Qon yo'qotish. Agar odam ko'p qon yo'qotgan bo'lsa, masalan, jarohat tufayli, ularda anemiya rivojlanishi mumkin.
• Qizil qon hujayralarini tezda yo'q bo’lishiga olib keladigan kasalliklar. Masalan, ba'zi odamlarda bu hujayralar yangilanishidan oldin yo'q qilinadi.
• Yangi qizil qon hujayralarini yaratish bilan bog'liq muammolar. Ba'zi odamlarda organizm turli sabablarga ko'ra, masalan, ovqatlanish muammolari yoki genetik kasalliklar tufayli yetarli darajada qizil qon hujayralarini ishlab chiqara olmaydi.
• Vitamin B9 yoki B12 kabi muhim vitaminlar yetishmasligi. Bu noto'g'ri ovqatlanish yoki boshqa sabablarga ko'ra sodir bo'lishi mumkin.

Anemiyani qanday davolash kerakligini tushunish uchun uning paydo bo‘lishiga aniq nima sabab bo'lganini aniqlash kerak.

Anemiya alomatlari

Anemiya belgilari odatdagi charchashga juda o'xshash bo'lishi mumkin, ayniqsa dastlabki bosqichlarda. Ko'p odamlar hech qanday noqulaylik his qilmasligi yoki o'ziga xos bo'lmagan alomatlarni sezishlari mumkin, lekin, bu anemiyadan tashqari turli xil sharoitlarga bog'liq bo'lishi mumkin.

Shuning uchun kasallikni faqat alomatlar orqali aniqlash qiyin.

Anemiya asosiy alomatlariga quyidagilar kiradi:

• tez charchash;
• rangpar va sarg'ish teri;
• muntazam bosh aylanishi va bosh og'rig'i;
• ko'krak og'rig'i;
• tartibsiz yurak urishi;
• nafas qisilishi;
• mushaklar kuchsizligi;
• sovuq qo'llar va oyoqlar.

Anemiyani kim va qanday davolaydi?

Ko'pincha anemiya alomatlarini boshidan kechirgan odamlar yordam uchun terapevtga murojaat qilishadi. So‘ngra, terapevt kamqonlikdan shubha qilsa, bemorni gematologga yuboradi. 

Agar sizda anemiya borligiga shubha bo'lsa, biriktirilgan poliklinikangizga tashrif buyurishingiz mumkin. U yerda shifokoringiz  sizni anemiya bo'yicha mutaxassisga yo’naltiradi.

Xususiy klinikalarni tanlashda esa O'zbekistondagi shifokorlarning ommaviy ma'lumotnomalaridan ham foydalanishingiz mumkin, masalan:

1. med24.uz
2. top.uz

Anemiya diagnostikasi

Diagnostika jarayoni shifokor dastlab bemorda boshqa kasallik emas, aynan kamqonlik borligiga ishonch hosil qilishdan boshlanadi.

Buning uchun shifokor bemorni tashqi tekshiruvdan o'tkazadi: terining rangi tekshiriladi, limfa tugunlari va taloq hajmi baholanadi, suyak og'rig'i, surunkali kasalliklar va bemor qabul qiladigan dori-darmonlar haqida so'raladi.

Keyin shifokor umumiy qon testini va mazok mikroskopiyasini tayinlaydi - bu tahlil qizil qon hujayralarining shakli va hajmini, shuningdek, eritrotsitlar cho'kindi tezligini (ESR) baholashga imkon beradi.

Umumiy qon testi gemoglobin konsentratsiyasini, qondagi qizil qon tanachalari hajmini foizda ifodalangan va qizil qon tanachalari holatini tavsiflovchi boshqa ko'rsatkichlarni aniqlashni o'z ichiga oladi. Biroq, tekshiruvning birinchi bosqichida shifokor, birinchi navbatda, gemoglobin darajasiga e'tibor beradi - bu anemiyani tashxisining asosiy mezoni.

O‘zbekistonda gematolog qabulining narxlari

Biz Toshkent shahridagi xususiy klinika va laboratoriyalarning narxlarini toʻpladik. O‘zbekistonning boshqa hududlarida narxlar muassasa turi va tahlil natijalari tezligiga qarab 20-30 foizga past bo‘lishi mumkin. Shuningdek, narxlar 2024-yilning aprel oyi uchun amal qiladi. (2024-yilning 1 apreldan boshlab barcha tibbiy xizmatlar uchun QQS to’lanishi kerak).

Gematolog ko‘rigidan o‘tish narxi:

Dastlabki maslahat: 120 000 so'mdan 200 000 so'mgacha narxni tashkil etadi.

Takroriy maslahat: 80 000 so'mdan 150 000 so'mgacha so'mgacha narxni tashkil etadi.

Gematolog qabuli narxi bir necha omillarga bog'liq. Xususiy klinikalarda narxlar, odatda, davlat poliklinikalariga qaraganda yuqoriroq bo‘ladi, shu bilan birga, shifokorning malakasi va ishning murakkabligi ham narxni aniqlashda rol o'ynaydi.

Umumiy qon tahlili narxlari

Umumiy qon tahlili 26 ko'rsatkich uchun 45 000 so'mdan 60 000 so'mgacha narxni tashkil etadi. 

Anemiya sabablarini tushunish orqali davolash usuli tanlanadi. Shu sababli shifokor umumiy qon tahlili natijalarini tekshiradi. Ushbu ma'lumotlar bemorda qanday turdagi anemiya borligini tushunishga imkon beradi

Tashxisni aniqlash uchun shifokor qo'shimcha testlarni buyurishi mumkin. Agar temir tanqisligi anemiyasiga shubha bo'lsa, gematologlar odatda quyidagi qon testlarini buyuradi: temir darajasi, mazokning umumiy temirni bog'lash qobiliyati, ferritin darajasi va transferrin darajasi.

Qonda temir darajasini aniqlash tahlili narxlari

Temirni umumiy bog‘lash qobiliyatini tahlil qilish narxi 120.000 so‘mdan boshlanadi.

Transferrin darajasini tahlil qilish - 70.000 so‘mdan 110.000 so‘mgacha.

Ferritin darajasini tahlil qilish o‘rtacha narxi - 70.000 so‘mdan 110.000 so‘mgacha

Anemiyada qo’shimcha tahlillar narxlari

Agar ichki qon ketishidan shubha bo‘lsa, shifokor bemorni yashirin qon, endoskopiya yoki rentgen uchun najas tekshiruviga yuborishi mumkin:

Yashirin qon uchun najasni tahlil qilish narxi - 94.000 so‘mdan boshlanadi.

Tana qismiga qarab endoskopiya narxi - 70.000 so‘mdan boshlanadi.

Qorin bo‘shlig‘ining rentgenogrammasi o‘rtacha narxi - 70.000 so‘mdan boshlanadi.

Agar B12 yetishmovchiligi yoki foliy kislotasi yetishmasligi anemiyasiga shubha bo‘lsa, shifokor ushbu vitaminlar uchun testlarni buyuradi. B12 vitamini darajasini tahlil qilish narxi 110.000 so‘m, B9 vitamini uchun esa 120.000 so‘m.

Agar shifokor muammoning surunkali kasallik ekanligiga qaror qilsa, u yallig‘lanish belgilari uchun testlarni buyurishi mumkin. Masalan, ESR va C-reaktiv oqsil yoki qon yoki siydikning biokimyoviy tekshiruvi. 

C-reaktiv oqsil uchun tahlil narxi - 70.000 so‘mdan boshlanadi.

Siydik tahlili narxi - 47.000 so‘mdan boshlanadi

Anemiyani qanday davolash mumkin

Anemiyani davolash usuli ushbu holatga sabab bo'lgan kasallikka bog'liq.

Temir tanqisligi anemiyasi va surunkali kasalliklar sababli kamqonlik: Davolashga yondashuv temir tanqisligi anemiyasining shakli va og‘irligiga bog‘liq. Masalan, yosh qizlar, homilador ayollar va bolalar kabi yengil temir tanqisligidan aziyat chekadigan odamlar temir preparatlarini turli shakllarda olishlari mumkin. Temir preparatlari tomchilar, tabletkalar, sirop va eritma kabi turli shakllarda mavjud. Ularning narxi doza va shaklga qarab 20 ming so‘mdan 1 064 000 so‘mgacha bo‘lishi mumkin.

Shifokor dorini tanlashi va dozani belgilashi kerak. Anemiyani parhez bilan davolash mumkin emas: hatto temirga boy ovqatlar bilan ham. Uning juda oz qismi zaxiralarni tiklashga sarflanadi.

Qon ketishining buzilishi, surunkali kasalliklar, oshqozon va ichak kasalliklari bo‘lgan odamlarga ko‘pincha asosiy davolanishdan tashqari tomir ichiga temir preparatlari buyuriladi. Bu tanadagi temir darajasini tezda tiklashga yordam beradi. Hatto oshqozon-ichak traktining yallig‘lanish kasalliklari bilan og‘rigan bemorlar ham bu dorilarni o‘zlashtira oladi.

Dori va dozani to‘g‘ri tanlash anemiya belgilarining 7-10 kun ichida yo‘qolishiga va 6-8 hafta ichida gemoglobin darajasini tiklashga olib kelishi mumkin. Davolashning davomiyligi anemiyaning og‘irligiga bog‘liq bo‘lib, odatda 3 oydan 6 oygacha davom etadi.

Temir preparatlarining O‘zbekiston bo‘yicha narxi ishlab chiqaruvchi kompaniyaga, qadoqdagi dozalar soniga va ularning shakliga bog‘liq. 

B12 vitamini yetishmasligidan kelib chiqqan anemiyani davolash kasallikning og‘irligiga bog‘liq. Dastlabki bosqichlarda, agar yetishmovchilik oziq-ovqatdan vitaminlarni yetarli darajada iste’mol qilmaslikdan kelib chiqsa, vitamin tabletkalarini qabul qilish yetarli. Ratsion o‘zgartirilganidan yoki qo‘shimchalar qabul qilgandan so‘ng, qon tahlillari B12 vitaminining normal darajasini ko‘rsatsada, davolanishni yakunlash mumkin.

Go‘sht yemaydigan odamlarga har kuni B12 vitamini qo‘shimchasini olish tavsiya etiladi. O‘rtacha va og‘ir anemiya uchun yoki ichak kasalliklari tufayli vitamin tabletkalarini so‘rilishi qiyinlashsa, shifokor tomonidan mushak ichiga yoki teri ostiga inyeksiya buyuriladi.

B12 vitamini inyeksiyalari bilan davolash kursi odatda 4 hafta, parvarishlash terapiyasi esa 8 oy davom etadi. Agar anemiya sababini bartaraf etishning iloji bo‘lmasa, bemorga 10-15 inyeksiyadan iborat bir yillik davolash kursi talab qilinadi.

Vitamin B12 ko‘pincha vitamin qo‘shimchalariga kiritiladi, ularning narxi tarkibiga bog‘liq. 

B9 vitamini yetishmovchiligi bilan bog‘liq anemiya. Foliy kislota yetishmovchiligi bo‘lgan bemorlarning ko‘pchiligini davolash uchun ushbu qo‘shimchani olish kifoya: B9 vitamini, hatto ichak kasalliklari bo‘lgan odamlarda ham yaxshi so‘riladi. Shifokor dori va dozani tanlashi kerak. Davolash o‘rtacha bir oydan to‘rt oygacha davom etadi.

Vitamin B9 (foliy kislotasi) ko‘pincha nisbatan arzon narxda sotiladi. 50 dona tabletkali bir qadoqni 1500 so‘mga sotib olishingiz mumkin.

Anemiyaning oldini olish

Temir va B vitaminlari yetishmasligi bilan bog‘liq bo‘lgan anemiya rivojlanishining oldini olish mumkin.

Barcha sog‘lom odamlar uchun mos bo‘lgan eng yaxshi profilaktika usullaridan biri bu muvozanatli ovqatlanish, shu jumladan o‘simlik, go‘sht va sut mahsulotlari qo‘shilgan oziq-ovqatlar. Oziq-ovqatdan vitamin va temirni yetarlicha qabul qilmaydigan odamlar vitamin qo‘shimchalariga muhtoj bo‘lishi mumkin.

Masalan, homiladorlikka tayyorgarlik ko‘rayotgan va homiladorlikning dastlabki bosqichlarida bo‘lgan ayollarga foliy kislotasi qo‘shimchalarini qabul qilish tavsiya etiladi. Dozani shifokoringiz bilan maslahatlashgan holda belgilashingiz kerak. Foliy kislotasi b9 vitaminining tabletkalaridagi ko‘rinishidadir. 

Go‘shtli taomlarni tanovul qilmaydigan odamlar esa  B12 vitamini qo‘shimchasini olish haqida shifokor ko‘rigidan o‘tishlari kerak. Yaqinda hayz ko‘rishni boshlagan ba’zi qizlar esa temir qo‘shimchasini olishlari mumkin, ammo buni ham shifokor bilan muhokama qilish kerak.

Xulosa

• Anemiya - bu inson tanasida qizil qon tanachalari soni yoki qizil qon tanachalari massasining kamayishi. Anemiyaning sabablari ko‘p bo‘lishi mumkin, lekin asosiy sabablar quyidagicha: temir, vitamin B12 yoki vitamin B9 (foliy kislotasi) yetishmasligi, yashirin qon ketish yoki surunkali kasallik.
• Anemiya ko‘pincha hech qanday alomatga ega bo‘lmaydi. Agar odamda gemoglobin miqdori 110 g/l dan past bo‘lsa, teri rangi oqarib yoki sarg‘aygan bo‘lsa, qo‘l va oyoqlari sovuq bo‘lsa, tez charchasa, tez-tez boshi aylansa yoki og‘risa, yurak ritmining buzilishi va nafas qisilishi kuzatilsa, anemiyadan shubha qilish mumkin.
• Agar siz anemiyadan shubhalansangiz, umumiy amaliyot shifokoriga (terapevtga) murojaat qilishingiz kerak, u sizni maxsus mutaxassis - gematologga yuborishi mumkin.
• Anemiyani to‘g‘ri tashxislash uchun bir nechta tahlillardan o‘tishingiz kerak. Bu muhim jarayon bo‘lib, davolashning samaradorligi tashxisning to‘g‘riligiga bog‘liq.
• Anemiyani davolash usuli uni keltirib chiqargan sababga bog‘liq. Davolashning yakuniy qiymati uning davolash usuliga qarab har xil bo‘ladi. 

Biz taqdim etadigan ma’lumotlar ilmiy tadqiqotlar va nufuzli manbalarga asoslangan. Ammo esda tutingki, sog‘ligingiz uchun mas’uliyat o‘zingizning qo‘lingizda. Biz tibbiy yo‘riqnoma bermaymiz, faqat umumiy ma’lumotlarni taqdim etamiz xolos. Ushbu ma’lumotlar yordamida bilimlaringizni to‘ldirishingiz hamda narxlar va anemiya to‘g‘risida umumiy tushunchaga ega bo‘lishingiz mumkin.