O’zbekistonda oltin qazib pul topish mumkinmi?

Xususiy tadbirkorlar tomonidan oltin qazib olish

Oltin qazishga mo‘ljallangan yerlar mamlakatning turli hududlarida joylashgan. Masalan, Navoiy viloyatidan 100 km uzoqlikda 5 gektarlik yer uchastkasi 75 ming dollarga auksionda xususiy kompaniya tomonidan sotib olingan va uch yilga shartnoma imzolangan. Bu hududda yuk mashina haydovchisi smena davomida 50 martagacha tog‘ jinslarini yuvish joyiga olib borishi mumkin. Bir smena taxminan 10-12 soat davom etib, qazish ishlari kecha-kunduz to‘xtovsiz davom etadi.

Shartnomaga ko‘ra, qazilgan tog‘ jinslari yana o‘z joyiga qaytarilishi shart — bu atrof-muhitni himoya qilishga qaratilgan muhim talabdir. Mahalliy ishchilar bilan bir qatorda Xitoy va Rossiyadan kelgan xorijiy mutaxassislar ham bu sohada faoliyat yuritishmoqda.

Oltin qazish sohasida xususiy tadbirkorliklarning soni ortib borayotganiga qaramasdan, davlat korxonalari hali ham bu sohada yetakchi hisoblanadi. 

Oltin qanday qazib olinadi?

Oltin qazib olishning eng keng tarqalgan usuli — suv yordamida tog‘ jinslarini yuvib, undan oltinni ajratish. Tog‘ jinslari maxsus o‘zanlarga tashlanadi, suv bilan yuviladi va elakdan o‘tkaziladi. Oltin o‘zining og‘irligi tufayli o‘zanning tagida to‘planadi. Kuniga taxminan 600 kubometr tog‘ jinsi shu usulda qayta ishlanadi. Oltin yuvish uchun ishlatiladigan texnika ko‘pincha oddiy, qo‘lbola usullarda tayyorlangan bo‘ladi.

Daromad olish imkoniyatlari

Xususiy tadbirkorlar qazib oladigan oltin miqdori o‘zgaruvchan bo‘lib, ko‘pincha omadga bog‘liq. Bir kunlik mehnat davomida 2 grammdan 100 grammgacha oltin topilishi mumkin. Masalan, bir xodim eng katta topilgan oltin quymasi 7 gramm bo‘lganini aytgan. Oltin davlat kompaniyalari yoki zargarlarga bozor narxlarida sotiladi.

Kon yaqinida yashovchi aholining ko‘pchiligi uchun oltin qazish asosiy daromad manbaiga aylangan. Ishchilarning o‘rtacha oylik daromadi 350-450 AQSh dollarini tashkil qiladi.

Noqonuniy oltin qazib olish

Oltin qazishning qonuniy yo‘llari bilan bir qatorda, noqonuniy tarzda oltin qazib oluvchilar ham mavjud. Ular ko‘pincha xavfli sharoitlarda, yashirin yer osti tunnellarida ishlaydilar. Elektr energiyasini ta’minlash uchun benzinli generatorlardan foydalanishadi, bu esa zaharlanish xavfini oshiradi. Noqonuniy qazuvchilarning tajribasizligi ularni yana-da ko‘proq xavfga duchor qiladi.

Ular ko‘pincha ishning xavf-xatarlarini to‘liq tushunmagan holda ishga kirishadilar va jiddiy oqibatlarga duch kelishadi.

Xulosa

O‘zbekistonda oltin qazib daromad olish mumkin, lekin bu sohada ishlash katta xavf-xatarlar bilan bog‘liq. Bu jarayonda muvaffaqiyatga erishish uchun malaka, tajriba va jarayonning noaniqliklariga tayyor bo‘lish zarur. Davlat korxonalari bu sohada yetakchilik qilayotgan bo‘lsa ham, xususiy tadbirkorlar ham o‘z o‘rinlarini topmoqdalar. Eng muhimi — qonunlarga rioya qilish va xavf-xatarlarni oldindan hisobga olishdir.