Annuitet yoki differensial usul orqali kreditni so'ndirish foydaliroq
Foto: vsluh.ru
Kredit bo'yicha to'lovlar asosiy qarz va foiz qismlaridan iborat bo'ladi. Asosiy qarz — bu kreditning o'zi, foizlar esa bankning kredit berish xizmatidan foydalanish uchun olinadigan summadir.
Annuitet to'lov usuli
Annuitet to'lovlari har oy bir xil miqdorda amalga oshiriladi, lekin bu to'lovlarning ichidagi asosiy qarz va foizlar nisbati o'zgarib turadi. Kreditning boshida foizlar ko'proq, asosiy qarz esa kamroq bo'ladi. Kredit muddati oxiriga kelib esa aksincha, asosiy qarz ko'proq, foizlar esa kamroq bo'ladi.
Misol:
- Kredit summasi: 15 000 000 so'm
- Muddat: 12 oy
- Yillik foiz stavkasi: 20%
- Oylik to'lov summasi: 1 389 517.59 so'm
Oylik to'lovlar nisbati quyidagicha bo'ladi:
- Birinchi oyda asosiy qarz to'lovi: 1 139 517.59 so'm
- So'nggi oyda asosiy qarz to'lovi: 1 366 738.61 so'm
- Umumiy to'langan kredit summasi: 16 674 211.06 so'm
| To'lov | Kredit qoldig'i | Asosiy qarz qoldig'i | Foiz qoldig'i | Oylik to'lov summasi |
| 1 | 15 000 000.00 | 1 139 517.59 | 250 000.00 | 1 389 517.59 |
| 2 | 13 860 482.41 | 1 158 509.55 | 231 008.04 | 1 389 517.59 |
| 3 | 12 701 972.86 | 1 177 818.04 | 211 699.55 | 1 389 517.59 |
| 4 | 11 524 154.82 | 1 197 448.34 | 192 069.25 | 1 389 517.59 |
| 5 | 10 326 706.48 | 1 217 405.81 | 172 111.77 | 1 389 517.59 |
| 6 | 9 109 300.67 | 1 237 695.91 | 151 821.68 | 1 389 517.59 |
| 7 | 7 871 604.76 | 1 258 324.18 | 131 193.41 | 1 389 517.59 |
| 8 | 6 613 280.58 | 1 279 296.25 | 110 221.34 | 1 389 517.59 |
| 9 | 5 333 984.34 | 1 300 617.85 | 88 899.74 | 1 389 517.59 |
| 10 | 4 033 366.49 | 1 322 294.81 | 67 222.77 | 1 389 517.59 |
| 11 | 2 711 071.67 | 1 344 333.06 | 45 184.53 | 1 389 517.59 |
| 12 | 1 366 738.61 | 1 366 738.61 | 22 778.98 | 1 389 517.59 |
Agar kredit muddati uzoqroq bo'lsa, oylik to'lovlar tarkibi ham o'zgaradi. Masalan, 36 oy uchun xuddi shu summa bo'yicha umumiy to'lov 20 068 335.01 so'mni tashkil etadi.
Differensial to'lov usuli
Differensial to'lov — bu kreditni qaytarishning yana bir tizimi bo'lib, unda qarz oluvchi har oy turli summalarni to'laydi va bu summalar har safar kamayib boradi.
Bu usulda oylik to'lovlar vaqt o'tishi bilan kamayib boradi, asosiy qarz miqdori esa har doim bir xil bo'ladi. Asosiy qarz qoldig'iga qo'shilgan foizlar esa kredit qaytarilishi davomida kamayadi. Oylik asosiy qarz summasi kredit summasi to'lovlar soniga bo'linadi.
Bu usulda aniq to'lovlar jadvali mavjud emas, lekin mijoz kreditni o'z vaqtida to'lash majburiyatini oladi.
Misol:
- Kredit summasi: 15 000 000 so'm
- Muddat: 12 oy
- Yillik foiz stavkasi: 20%
- Birinchi oyda to'lov: 1 504 794.52 so'm
- So'nggi oyda to'lov: 1 270 547.95 so'm
- Umumiy to'langan kredit summasi: 16 630 821.92
| To'lov | Kredit qoldig'i | Asosiy qarz qoldig'i | Foiz qoldig'i | Oylik to'lov summasi |
| 1 | 15 000 000.00 | 1 250 000.00 | 254 794.52 | 1 504 794.52 |
| 2 | 13 750 000.00 | 1 250 000.00 | 233 561.64 | 1 483 561.64 |
| 3 | 12 500 000.00 | 1 250 000.00 | 205 479.45 | 1 455 479.45 |
| 4 | 11 250 000.00 | 1 250 000.00 | 191 095.89 | 1 441 095.89 |
| 5 | 10 000 000.00 | 1 250 000.00 | 164 383.56 | 1 414 383.56 |
| 6 | 8 750 000.00 | 1 250 000.00 | 148 630.14 | 1 398 630.14 |
| 7 | 7 500 000.00 | 1 250 000.00 | 127 397.26 | 1 377 397.26 |
| 8 | 6 250 000.00 | 1 250 000.00 | 95 890.41 | 1 345 890.41 |
| 9 | 5 000 000.00 | 1 250 000.00 | 84 931.51 | 1 334 931.51 |
| 10 | 3 750 000.00 | 1 250 000.00 | 61 643.84 | 1 311 643.84 |
| 11 | 2 500 000.00 | 1 250 000.00 | 42 465.75 | 1 292 465.75 |
| 12 | 1 250 000.00 | 1 250 000.00 | 20 547.95 | 1 270 547.95 |
Muddat uzaytirilgan taqdirda, masalan, 36 oyga:
- Birinchi oyda to'lov: 671 461.19 so'm
- So'nggi oyda to'lov: 423 515.98 so'm
- Umumiy to'langan kredit summasi: 19 630 821.92
Qaysi to'lov usuli foydaliroq?
Misoldagi 12 oylik kredit bo'yicha umumiy to'lov miqdori differensial to'lov usulida 43 389,14 so'm kamroq to'lanadi. Uzoq muddatda ham differensial to'lov usuli arzonroq, ya'ni 437 513,09 so'm kamroq to'lanadi. Demak, differensial to'lov usuli umumiy to'langan kredit summasi bo'yicha ancha arzon va foydaliroq hisoblanadi. Bu usulda birinchi oyda to'lovlar ko'proq bo'lsa-da, vaqt o'tishi bilan kamayib boradi, shuning uchun umumiy to'lov miqdori kamayadi. Annuitet to'lov usuli esa har oy bir xil miqdorda to'lov amalga oshirilishini ta'minlaydi, bu esa to'lovlarni rejalashtirishni osonlashtiradi.
Annuitet to'lov:
- Afzalliklari: Har oy to'laydigan summani aniq bilasiz va byudjetingizni oldindan rejalashtirish qulayroq bo'ladi.
- Kamchiliklari: Birinchi to'lovlarda foiz to'lovlari katta qismini tashkil etadi.
Differensial to'lov:
- Afzalliklari: Muddatning so'nggi oylarida kredit bo'yicha to'lov miqdori sezilarli darajada kamayadi.
- Kamchiliklari: Kreditning boshida to'lovlarning yuqori bo'lishi moliyaviy bosimni oshiradi.
